Seks is een basisbehoefte van volwassenen net als eten en drinken. Om van seks te kunnen genieten is het van belang dat je lichaam en geest voldoende gezond zijn, dat je vertrouwd bent met je eigen lichaam en de reacties op seksuele prikkels. Ook is het nodig om over seksuele gevoelens en behoeften te kunnen praten.
Seksuele problemen ontstaan als iemand niet datgene beleeft aan seks wat men zou willen of kunnen. De oorzaak is niet altijd duidelijk. Voorlichting kan helpen, of ondersteuning om eigen wensen beter bespreekbaar te maken. Gezondheidsproblemen, vooral chronische aandoeningen, kunnen gevolgen hebben voor het seksuele leven; omgekeerd zal aandacht voor seksuele gezondheid kunnen bijdragen aan welbevinden en herstel. Van gynaecologische klachten is bekend dat deze bij 35% van de vrouwen negatieve gevolgen hebben voor het seksueel functioneren. Er is toenemende aandacht voor gender identiteit, naar schatting zou 2% van de Nederlandse bevolking een transgender persoon zijn. Specifieke zorgvragen komen ook van non-binaire personen. Gynaecologen met Medische Seksuologie als aandachtsgebied worden aanvullend geschoold om passende zorg te bieden of kunnen desgewenst gericht doorverwijzen.
Seksualiteit: vast onderdeel van gynaecologische consulten
Als u voor gynaecologische klachten de FeM-poli bezoekt kunt u eventuele seksuele problemen gerust aankaarten. Bij elk eerste polikliniek bezoek wordt standaard een screening van het seksuele functioneren uitgevoerd. Zo is er vanaf het eerste contact al gelegenheid om seksuele klachten te signaleren. De medisch seksuoloog bekijkt welke mogelijkheden er zijn om ook seksuele klachten te verminderen.
Wat kunt u verwachten na aanmelding?
Er wordt een set vragenlijsten opgestuurd die u thuis invult en die een goede indruk kunnen geven over uw gezondheid en de klachten waarvoor u bent verwezen. Deze informatie wordt tijdens het eerste gesprek met u doorgenomen. Na de eerste inventarisatie kan de diagnose duidelijk zijn, soms zijn er aanvullende gesprekken nodig. U krijgt een advies op maat en kunt bedenktijd nemen of meteen doorgaan en vervolg afspraken maken voor verdere counseling.
Seksuologische counseling
Deze bestaat uit een bredere inventarisatie, gevolgd door een diagnose en een daarop aansluitend behandelvoorstel. Volgens het biopsychosociale model worden naast medische ook psychologische en sociale factoren onderzocht om het probleem goed in kaart te brengen. Nieuwe vaardigheden zijn soms nodig, bijvoorbeeld volgens het Good-Enough-Sex (GES) model om realistische verwachtingen te creëren en op elkaar af te stemmen. U krijgt veel informatie, soms huiswerk opdrachten, instructies voor oefeningen, of medicijnen op recept, alles in gezamenlijk overleg en afgestemd op uw persoonlijke situatie. Het is mogelijk om alleen of samen met uw partner te komen, die kan ook bij de aanpak betrokken worden. Vervolg afspraken worden ongeveer maandelijks gepland, dat is afhankelijk van uw mogelijkheden en de voortgang. Voor sommige seksuele klachten heeft inschakeling van de bekkenfysiotherapeut, uroloog, relatie therapeut of psycholoog meerwaarde, zo nodig kunt u daarvoor een doorverwijzing krijgen. Mindfulness kan bijvoorbeeld een mooie aanvulling zijn op de voorgestelde behandeling. U komt daarna weer terug bij de medisch seksuoloog voor eventuele resterende klachten of controle op voorgeschreven medicijnen.
Afspraak maken
Met een verwijzing van uw huisarts of de medisch specialist die u behandelt kunt u een afspraak maken voor hulp bij seksuele problemen. Naast mannen en vrouwen krijgen ook non-binaire en transgender personen steeds meer aandacht. Zij voelen zich niet thuis in de traditionele man-vrouw indeling en hebben meer moeite om de juiste medische zorg te krijgen. Elke persoon kan met vragen terecht bij onze specialisten, deze gaan vanaf het eerste contact meteen voor u aan de slag. Zij kunnen desgewenst ook helpen bij het vinden van een gespecialiseerde behandelaar bij u in de buurt. Dr Pinas is lid van de Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie en sinds 2012 internationaal gecertificeerd als Fellow of the European Committee of Sexual Medicine (FECSM). Door contacten met de European Society for Sexual Medicine (ESSM) is er toegang tot een breed internationaal netwerk van gekwalificeerde hulpverleners die kunnen meedenken bij de aanpak van seksuologische problematiek.
De kosten
Medische Seksuologie komt als reguliere zorg in aanmerking voor vergoeding via de basisverzekering. Daarvoor geldt een verplicht eigen risico dat jaarlijks varieert. Soms is daarnaast ook een eigen bijdrage nodig, afhankelijk van de polis die u hebt afgesloten bij de zorgverzekeraar. Informeer vooraf naar de vergoeding van de kosten die u maakt voor uw behandeling op de FeM-poli. Medische Seksuologie wordt als tweedelijns zorg via de DBC/DOT systematiek geregistreerd en gedeclareerd. U krijgt facturen voor zorgtrajecten met een vaste duur en een vast tarief. Dat is anders dan de nota van een eerstelijns hulpverlener. U kunt het beste vooraf met de zorgverzekeraar afstemmen om exact te weten wat dit voor u betekent.
Wetenschappelijk onderzoek
Uit de effectmetingen die wij doen naar de resultaten van behandelingen op de FeM-poli blijkt dat de tevredenheid goed is. Nog nooit had iemand achteraf spijt van het meenemen van de seksualiteit in het eerste behandelcontact.
Bij beschouwing van de resultaten bij 300 vrouwen met overgangsklachten, werden significante verbeteringen gevonden op onderdelen van seksueel functioneren zoals opwinding en orgasmebeleving, terwijl pijn bij seksuele contacten afnam. Ook onderzoek bij vrouwen met huidaandoeningen heeft de toegevoegde waarde van seksuologische counseling bevestigd. Er is tevens aandacht voor een gezonde leefstijl, dat biedt de basis om ongeacht leeftijd en wijze waarop men zich manifesteert (man, vrouw, transgender of non-binair persoon), ook een gezond seksleven te hebben.