Osteoporose is de medische naam voor botontkalking, dat is een ziekte van het skelet waarbij de stevigheid van de botten afneemt. Op oudere leeftijd wordt minder goed bot aangemaakt terwijl de afbraak doorgaat. Bij osteoporose is er vooral versterkte botafbraak.

Op de foto’s links normaal bot en rechts osteoporose met afwijkingen in de botstructuur waardoor er makkelijker botbreuken ontstaan van een heup of pols of wervel. Dat kan veel leed en verlies van levenskwaliteit betekenen.

Enkele cijfers:

  • In Nederland hebben 850.000 mensen osteoporose (RIVM).
  • Bij slechts 30% van de mensen wordt de diagnose osteoporose gesteld.
  • Boven de 60 jaar krijgt 1 op de 3 vrouwen en bij mannen 1 op 7 osteoporose.
  • In Nederland valt iedere 7 minuten een 65-plusser.
  • Dagelijks belanden 280 vooral 65-plussers door een val op de eerste hulp posten
  • Binnen het eerste jaar overlijdt 33% van de mannen en 24% van de vrouwen na een heupfractuur

Vrouwen in de overgang vormen een grote risicogroep voor het krijgen van osteoporose. Door het wegvallen van de oestrogenen neemt de botmassa sneller af. Vaak merken deze vrouwen er weinig van totdat ze een botbreuk krijgen. Bij vrouwen die te vroeg in de overgang zijn, kan osteoporose lange tijd onopgemerkt doorgaan, omdat de aandoening vaak niet herkend wordt. Soms wordt een afname van de lichaamslengte bij toeval gevonden. Het risico op osteoporose is ook verhoogd na verwijdering van de eierstokken, bij te laag lichaamsgewicht (BMI<20 kg/m²), als een van de ouders een heupfractuur had, of door roken, gebruik van 3 of meer eenheden alcohol per dag, bepaalde medicijnen of bij afwijkende schildklierwerking; ook bij reumatoïde artritis, colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn is er meer risico op osteoporose. Als hormoontherapie nodig is voor overgangsklachten kan het verlies van botmassa worden tegengegaan en zo kunnen botbreuken worden voorkomen.

Dr Franke heeft veel ervaring met onderzoek en behandeling van osteoporose. De botmassa kan worden gemeten (DEXA scan) en de hoeveelheid Calcium en vitamine D in het bloed. Zo nodig zal een passende behandeling kunnen starten. Er zijn effectieve medicijnen en voedingssupplementen verkrijgbaar, maar het is ook van belang om vallen te voorkomen. Goede begeleiding is nodig omdat de behandeling langdurig voortgezet moet worden. Dat is vaak het terrein van de huisarts, maar dit kan in samenwerking met de gynaecoloog met dit aandachtsgebied als er ook hormoontherapie gegeven moet worden.

Referenties

  • Management of osteoporosis in postmenopausal women: the 2021 position statement of The North American Menopause Society
    Menopause. 2021 Sep 1;28(9):973-997. doi: 10.1097/GME.0000000000001831.
  • Sara Quattrini et al 2021. The Mediterranean Diet in Osteoporosis Prevention: An Insight in a Peri- and Post-Menopausal Population. Nutrients 2021, 13, 531. https://doi.org/10.3390/nu13020531
  • HR Franke. Orthomoleculaire en medicamenteuze behandeling van osteoporose – focus op therapietrouw. Online nascholing voor apothekers, juni 2021
  • M de Leeuw, IM Pinas, HR Franke, E van der Borg: NHG-Standaard De Overgang ingehaald door nieuwe ontwikkelingen: Maatwerk en tijd nodig voor goede zorg rond de menopauze. FarmaMagazine juli 2021: 18-21
  • S Veldhuis, F Wolbers, O Brouckaert, I Vermes, HR Franke. Cancer prevalence in osteoporotic women with low serum vitamin D levels. In: Menopause. 2011 Mar;18(3):319-22.